EMDR, türkçe açılımıyla Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme’dir. Dr. Shapiro’ nun göz hareketlerinin rahatsız edici düşüncelerin etkisini azalttığını tesadüfen keşfetmesiyle ortaya çıkmıştır. İlk olarak özellikle travmaya maruz kalmış kişiler üzerindeki olumlu etkisiyle ön plana çıksa da, günümüzde birçok psikopatolojinin tedavisinde kullanılarak yaşanan problemde olumlu etkiye sahiptir. Bu rahatsızlıklar şöyle sıralanabilir:
- Travma sonrası stres bozukluğu
- Cinsel ve/veya Fiziksel Taciz
- Kompleks Travmalar
- Panik Bozukluk
- Kaygı Bozuklukları
- Depresyon
- Yas
- Migren
- Fibromiyalji
- Kronik Ağrılar
- Fobiler
- Yeme Bozuklukları (Anoreksiya Nervoza, Bulimiya Nervoza)
- Cinsel İşlev Bozuklukları
- Stres
- Performans Kaygısı
EMDR terapide danışanlara çift yönlü uyarım verilerek zihinde yer alan olumsuz anılara ulaşma sağlanır.Yaşanılan deneyim ile ilgili öğrenme; duygu, imge, ses, koku, düşünce gibi bilgilerle işlenerek ilişkili anı bağlarına bağlanarak bütünleşmektedir. İşleyişin bu şekilde sağlanması uyumlu bir mekanizma olarak kabul edilmektedir.
Travmatik veya ileri derecede rahatsız edici deneyimler yaşandığında ise, yeni bilgi işlenerek mevcut anı ağına entegre olamaz ve sistem uyumlu bir şekilde çalışamaz. Deneyime anlam veren işleyişin işlevsel bilgilerle bağlantı kuramaması, zihne uygun sonuçlar çıkaramayarak gerekli öğrenmeyi gerçekleştirememesine neden olur. Dolayısıyla yaşanan duygu, düşünce, ses, imge duyumları yaşandığı haliyle depolanır. Bir zaman sonra veya bugün yaşanan birtakım durumlarla birlikte bu izole kalmış anılar tetiklenerek kişinin o anın bir bölümünü veya hepsini yeniden yaşamasına neden olabilir.
EMDR terapisi hipnoz veya ilaç tedavisi değildir. Bu terapide beynin adaptif bilgi işleme mekanizması kullanılarak göz hareketleri ile olumsuz anılara karşı verilen tepkilere karşı duyarsızlaştırmayı ve bu tepkileri yeniden işleyerek daha olumlu bir hale getirmeyi amaçlamaktadır.
Diğer bir ifadeyle, rahatsız eden bir anıya dair negatif düşünceler, olumsuz duygular ve rahatsız edici deneyimleri öğrenme sürecinin içine dahil ederek olumsuz deneyimlerin öğretici deneyimlere dönüşmesini sağlamaktır. EMDR terapi aynı zamanda öğrenme sürecinde kolaylaştırıcı bir etkisi vardır. Bu kazanım sağlanarak kişinin geçmişte yaşamış olduğu kötü deneyimlerden kendisi için öğretici olan gerekli ve kullanışlı bilgiyi alması, yaşanan olayı anı ağına uyumlu, sağlıklı ve stres oluşturmayacak şekilde depolaması sağlanır.
Burada büyük resmi görmek burada çok önemlidir. Terapinin tek amacı varolan kaygıya duyarsızlaşmak ve kaygıyı azaltmak değildir, EMDR’ nin amacı kişiyi geçmişin etkisinden kurtarıp sağlıklı ve üretken şimdiye ulaştırmaktır.
EMDR terapinin seans sayısı danışana ve yaşadığı rahatsızlığın ne boyutta olduğu, bu rahatsızlığa sebep olan travmatik anıların boyutu gibi değişkenlere bağlı olarak farklılık gösterir. EMDR terapisi bazı durumlarda çok kısa sürede etkisini gösterebilirken, danışanların yaşadıklarına bağlı olarak bazı durumlarda daha uzun sürebilmektedir.
Yapılan araştırmalarda EMDR terapisinin bazen daha kısa sürede yıllar süren psikoterapi çalışmaları kadar etkiye sahip olduğu bulunmuştur.