DUYGU DÜZENLEME BECERİLERİ

Duygu düzenleme becerileri bireylerin duygularını nasıl belirlediği, deneyimlediği ve dış dünyaya yansıttığı ile ilgilidir. Duygu düzenleme yalnızca duygusal olarak uyarıldığında duyguyu düzenleme anlamına gelmez, aynı zamanda duygunun farkında olma, duygusal duruma uygun davranış geliştirme, duyguyu anlamlandırma ve kabul etmedir. Duyguların nasıl düzenlendiğinin tanımlanması ve duyguları düzenleme becerilerinde etki eden faktörlerin anlaşılması duygusal gelişimin anlaşılmasında yeni bir bakış açısı getirmektedir. Duygu düzenleme becerileri; kişilerarası etkileşim ile şekillenmektedir. Duygu düzenleme becerileri kişiliğin gelişiminde ve sosyal yaşam içinde sürekli sınanmaktadır. Sözgelimi olumsuz yönde gelişen duygusallık; davranış problemleri üzerinde içselleştirilmiş ya da dışa vurulmuş şekliyle genel anlamda bir risk faktörü olabilmektedir.Duygularını kabul eden bireyde ise; daha az kaygı ve kaçınma görülmektedir. Duyguyu kabul etmeme ve bastırma; bireyde duygusal problemlere yol açmaktadır.

Duygu düzenleme becerileri ile bireyler kendi kendilerine ve ötekilerin arasında duygularını yönetme kapasitesi edinir ve duygu ile bilişsel mekanizmaları entegre etmektedir. Birey duygu düzenleyerek, duygusal durumlarını değerlendirip, davranış biçimlerine yönlendirebilmektedir. Bu duygu düzenleme stratejisidir. Duyguların işlevsel hale gelmesiyle çıkan etkili davranışlar, bireyin toplumsal çevreye adapte olmasını sağlar. Duygu, davranışın gerçekleşmesinde düşünme ve motivasyon sürecini meydana getirir, iletişimin anahtar noktasıdır. Duygu düzenlemede başarılı olan çocuklar, başarısız olan çocuklarla karşılaştırıldığında yaşıtlarına göre daha yeteneklidir.

Duygu düzenleme becerisi ile toplum içinde uyumlu davranışlar gerçekleşmektedir. Biyolojik psikiyatri ve bilişsel, duygusal nörobilimdeki gelişmeler; sinir sisteminde duygu düzenlemenin önemli bir faktör olduğunu göstermektedir. Sinir sisteminde istemli ve istemsiz olarak iki farklı duygu düzenleme alt süreci bulunur. Bu iki alt süreç beynin prefrontal korteks, hipokampüs ve parahipokampüs bölümlerinde gerçekleşir. Sinir sistemindeki bozukluklarda, duygu düzenlemede bozukluk ve bipolar bozukluk gibi temel psikiyatrik bozukluklara yatkınlık; çocukluk, ergenlik ve yetişkinlikte görülmektedir.

Çocuklarda ve yetişkinlerde genetik faktörler, beynin yapısı ve gelişimdeki esneklik deneysel sonuçlara ulaşabilmek için üç ayrı bakış açısıdır. Limbik sistemdeki bozulma çocuğun duygusal ipuçlarını öğrenmesini engeller. Buradaki devrelerin yarattığı etki sadece duygusal sinyallerle gerçekleşen davranışları değil, bu sinyalleri nasıl algılanacağı, yorumlanacağı ve anlanacağını etkiler. Erken gelişimde algı ve dikkat sistemleri uyumlu olarak esnek ve çevresel uyaranlara duyarlıdır. Duygu düzenlemeyi anlamada nörobilimsel temelli yaklaşıma göre genetik faktörler, nörolojik faktörler ve öğrenme süreçleri birbirini tamamlamaktadır.

Uzm. Klinik  Psikolog Merve İlikçi

Duygusal Zekayı Arttırmanın 5 Yolu

Duygusal Zekayı Arttırmanın 5 Yolu

Duygusal zeka (EQ), bireylerin kendi duygularını anlama, başkalarının duygularını tanıma ve bu duyguları yönetme yeteneğidir. Duygusal zeka, hem kişisel hem de profesyonel yaşamda başarılı olmanın anahtarıdır. Gelişmiş bir duygusal zeka, sağlıklı ilişkiler kurma, stresle başa çıkma ve liderlik yeteneklerini artırma konusunda yardımcı olur. İşte duygusal zekayı artırmanın beş etkili yolu:

1. Duygusal Farkındalık Geliştirme
Duygusal farkındalık, kendi duygularınızı tanıma ve anlama yeteneğidir. Daniel Goleman, duygusal zekanın beş temel bileşeninden birinin duygusal farkındalık olduğunu belirtir. Kendi hislerinizi tanıdığınızda, bunları yönetmek daha kolay hale gelir.

Nasıl Uygulanır?: Günlük tutmak, duygu durumunuzu kaydetmenize ve anlamanıza yardımcı olabilir. Bu uygulama, kendi duygusal tepkilerinizi ve bu tepkilerin arkasındaki nedenleri anlamanızı sağlar.

2. Empati Geliştirmek
Empati, başkalarının duygularını anlama ve onlara duyarlılık gösterme yeteneğidir. Empatik insanlar, sosyal ilişkilerde daha başarılı olurlar. Goleman, empatiyi duygusal zekanın en önemli bileşenlerinden biri olarak tanımlar. Empati, başkalarının bakış açılarını anlamayı ve onların hissettiklerini hissedebilmeyi içerir.

Nasıl Uygulanır?: Dinleme becerilerinizi geliştirmek, empatiyi artırmanın etkili bir yoludur. Karşınızdaki kişiyi gerçekten dinleyerek, onların hislerini anlamaya çalışın. Ayrıca, farklı bakış açıları hakkında düşünmek de empatinizi geliştirebilir.

3. İletişim Becerilerini Geliştirme
İyi iletişim, duygusal zekanın önemli bir parçasıdır. Etkili iletişim kurma yeteneği, duygularınızı açık bir şekilde ifade edebilmenizi ve başkalarıyla güçlü bağlantılar kurmanızı sağlar.

Nasıl Uygulanır?: Duygularınızı açık ve net bir şekilde ifade etmeyi öğrenin. Gerektiğinde “ben” dilini kullanarak (örneğin, “Ben böyle hissettim” gibi) duygularınızı ifade edin. Bu, savunmasızlığınızı azaltır ve daha etkili bir iletişim sağlar.

4. Stres Yönetimi Teknikleri Uygulama
Stres, duygusal zekayı olumsuz etkileyebilir. Duygusal zekası yüksek bireyler, stres altında daha sakin kalabilir ve bu durumları daha iyi yönetebilirler. Goleman, stresle başa çıkmanın duygusal zekanın bir parçası olduğunu belirtir.

Nasıl Uygulanır?: Mindfulness meditasyonu veya derin nefes alma teknikleri gibi stres yönetimi yöntemlerini deneyin. Bu teknikler, anlık stres tepkilerinizi azaltabilir ve duygusal durumunuzu daha iyi yönetmenize yardımcı olabilir.

5. Sosyal Bağları Güçlendirme
Sağlıklı sosyal ilişkiler, duygusal zeka gelişimi için kritik öneme sahiptir. Sosyal destek, zorlu dönemlerde dayanıklılığınızı artırır ve duygusal zekanızı geliştirmeye yardımcı olur.

Nasıl Uygulanır?: Düzenli olarak arkadaşlarınızla veya ailenizle vakit geçirin. Sosyal etkinliklere katılmak, başkalarıyla bağlantı kurmanıza yardımcı olabilir. İyi sosyal bağlantılar, duygusal zeka gelişiminizi destekler ve sağlıklı ilişkiler kurmanıza yardımcı olur.

Duygusal zekayı artırmak, hem kişisel hem de profesyonel yaşamda önemli kazanımlar sağlar. Duygusal farkındalığı artırmak, empatiyi geliştirmek, etkili iletişim kurmak, stres yönetimi tekniklerini uygulamak ve sosyal bağları güçlendirmek, bu sürecin temel adımlarıdır. Duygusal zeka geliştirme süreci, sürekli bir çaba ve kendini değerlendirme gerektirir, ancak bu çaba, daha tatmin edici bir yaşamın kapılarını açabilir.

Tükenmiş Hissediyor Olabilir misiniz?

Tükenmiş Hissediyor Olabilir misiniz?

Gücünü yitirmiş olma, çaba gösterememe durumu olarak tanımlanan tükenmişlik, yoğun, zorlayıcı taleplerin uzun süreli olması ve kişinin bunları karşılamada yeterli olamaması ile beraber sürekli mutsuzluk hali içerisinde bulunmasına sebep olabilir.

Zaman zaman hayatımızın olumsuz yönlerinin arttığını, adeta olumsuzlukların içerisine doğru sürüklendiğimizi hissederiz ve bu durum kendimizi tükenmiş, çaresiz hissetmemize neden olabilir. Bu süreç içerisinde kişinin duygusal kaynaklarında zayıflamalar, sosyal çevresiyle kurduğu ilişkiler olumsuz etkilemektedir. Duygusal kaynakların tükenmesiyle beraber kişide duyarsızlaşma ve kabuğuna çekilme görülmeye başlar. Ayrıca fiziksel olarak, kişide baş ağrısı,  yorgunluk, halsizlik, uyku, kas gerilmeleri ve çeşitli beden ağrıları; psikolojik süreçte, kişide kaygı, sabırsızlık, özgüvende azalma, huzursuzluk,  iş ile ilgili ümitsizlik, çaresizlik, sorunlarla baş etmede zorlanma, tatminsizlik, enerji kaybı, hayata karşı ilgisizlik ve olumsuz düşüncelerin arttığı görülmektedir.

Peki yaşadığımız böyle bir durumun içerisinden nasıl çıkabiliriz?

Öncelikle yaşadığımız durumu ve hemen sonrasında ne istediğimizi tam olarak anlamamız gerekiyor☘️.

📌Kontrolüm dışında gelişen yaşam olaylarını ayırt edebiliyor muyum?
📌Hayatımda hangi değişimleri yapmam gerekir?
📌Şu an bedenimin neye ihtiyacı var?
📌Ne tür gerçek dışı beklentilere sahibim?
📌Destek almak için kime/ neye ihtiyaç duyuyorum?
📌Sınırlarımı koyarken hangi kişilere hangi sınırları koymalıyım?

⚡️Yukarıda belirttiğimiz sorular değişim için farketmemiz gerekenleri anlamamızda yol gösterici olacaktır.