ANKSİYETE (KAYGI) BOZUKLUKLARI
Farklı türlerde anksiyete ve ilişkili bozukluklar bulunmaktadır ve her bir
anksiyete bozukluğu, 4 alana ayrılan, yaygın olarak ortaya çıkan belirtilerin
bir listesini içerir:
- Fiziksel tepkiler
- Düşünceler
- Duygular
- Davranışlar
İnsanlar kaygıyı daha sık yaşadıklarında (örneğin aylar boyunca) ve
diğerlerinden daha yoğun yaşadıklarında, yaşamlarında önemli bir bozulma olduğunu
fark ederler. Bu aksama, yetişkinlerin öğrenim hayatını, işlerini, sosyal,
veya eğlence yaşamlarını olumsuz etkilemektedir.
Yetişkinlerde birden fazla kaygı bozukluğuna ait kaygı belirtileri görülmesi
yaygındır.
Agorafobi
Bu bozukluğa
sahip olan bireyler; toplu taşıma araçlarını kullanma, açık alanlarda olma,
kapalı alanlarda olma, sıralara girme, kalabalıkta olma ve yalnız evin dışında
olma korkusu yaşarlar. Bu gibi durumlardan kaçınırlar, sıkıntı yaşarlar ve
sadece güvenilir bir kişiyle bu tip durumlara katlanabilmektedirler.
Yaygın Anksiyete Bozukluğu
Bu bozukluğu olan bireyler, günlük yaşamda aşırı derecede ve kontrolsüz bir
şekilde endişelenmektedir. Bu kaygılar, gelecekteki potansiyel olumsuz
olaylar, sevilen birinin hastalanması veya ölmesi, işle ilgili sorunlar ve doğal
afetler gibi durumları içerir.
Sağlık Kaygısı
Sağlık kaygısı; bireyde bir hastalık olmamasına rağmen, somatik veya
fiziksel semptomlarla ilgili aşırı endişe duymasıdır. Yetişkinlerde, bu sağlık
endişeleri aşırı, sürekli ve kontrol edilemezdir ve çoğu zaman tıp uzmanlarını
sık sık ziyaret ederek kendi sağlıklarıyla ilgili emin olmak istemektedirler.
Obsesif Kompulsif Bozukluk
Bu bozukluğu olan bireylerin kaygıları ve endişeli düşünceleri vardır. Kaygı hissini azaltmak için kompülsiyonlar
(tekrarlayan davranışlar veya zihinsel eylemler) geliştirmektedirler. Tekrar
tekrar el yıkama, kontrol etme, dokunma veya zihinsel rutinler içerebilir (100’den
geriye sayma gibi). Düşüncelere örnek olarak, ” banyo kapısına
dokunursam hastalanıp, ölebilirim” gibi.
Panik Atak
Bu bozukluğu
olan kişiler beklenmedik ve tekrarlanan panik ataklar yaşar. Atak yaşandıktan
sonra; tekrardan atak geçirme konusunda endişe duyarlar. Ayrıca, delirmek,
kontrolünü kaybetmek veya ölmek gibi panik atak sonucu meydana gelen kötü
şeylerden korkabilirler.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu
Bu bozukluğu olan kişiler korkutucu bir travmatik olayı doğrudan yaşamış,
tanık olmuş veya duymuşlardır. Bu deneyimleri yaşayan herkes, bu bozukluğu
geliştirmez. Bozukluğu olanlar travma anımsatıcılarından kaçınma davranışı
göstermektedirler.
Spesifik Fobiler
Bu bozukluğu olan kişiler, yaşamda karşılaşılan bir nesnenin veya durumun
sürekli ve aşırı korkularını yaşarlar. Bazı yaygın fobiler arasında
örümcek, kemirgen hayvanlar, yılan, uçma, yükseklik ve enjeksiyon korkusu
vardır.